USATC wielstellen bij SHUNTER

Vandaag waren wij te gast bij de fa.Shunter in de Rotterdamse Waalhaven om daar te assisteren bij het afdraaien van de USATC wielstellen. De wielstellen hebben 50 jaar lang gedeeltelijk in het zand gestaan waardoor het loopvlak danig aangetast was geraakt. De fa.Shunter had ons aangeboden “om niet” de wielstellen te willen herprofileren. Na een hartelijk ontvangst door directeur Jos Toes en het personeel zijn wij direct aan de slag gegaan en hebben wij de wielstellen geprepareerd hetgeen betekende dat de astappen schoongemaakt, en de aspotten, glijdlagers en houten keerringen op de wielstellen aangebracht moesten worden. Nadat één van de wielstellen op de wielendraaibank geplaatst was werd deze met behulp van speciale beugels vastgezet, of beter gezegd vast getrokken, op de bank. Vervolgens konden de aspotten afgevuld worden met, in glijdlagerolie gedrenkte, wolstrengen waarna het afdraaiproces gestart kon worden. Als eerste werd een onrondheid en profiel meting uitgevoerd waarbij bleek dat de wielen maar liefst 2 mm onrond waren. Omdat de loopvlakken zwaar aangetast waren diende op een zeer lage draaisnelheid het snijproces gestart te worden. De bank stond letterlijk te rammelen op momenten dat aangetaste gedeelten van de loopvlakken voorbij kwamen. Het zou enige uren gaan duren omdat veel gangen nodig bleken om tot het juiste profiel te komen. Als snel bleek dat de houten oliekeerringen te dun waren waardoor er olie op de wielen lekte die maakte dat de aandrijving ging slippen. Na wat passende maatregelen en het verhogen van de asdruk van 2,5 naar 3,5 ton ging het beter. Langzaam maar zeker vorderde het proces en ontstond er een mooi loopvlak. Met uitleg van de draaier volgde wij het proces. Uit de handelswijze en vakkennis over het afdraaien van wielen sprak de kunde en het vakmanschap van de draaier. Naast een mooi en zeer goed geoutilleerde moderne werkplaats gaat het ook om goed en kundig personeel. Een beeld dat wij deze middag zeker hebben verkregen van de fa. Shunter. Tegen het eind van de middag was het snijproces zo ver gevorderd dat de flens aan de beurt was om een nieuw profiel te krijgen. Dat leek goed te gaan totdat de beitel dichter bij de rand kwam. Op een gegeven moment sprong stukken staal ons om de oren en dan blijken veiligheidsvoorzorgsmaatregelen en middelen niet onoverbodig, iets waarbij de fa.Shunter ten alle tijden op wordt gewezen en op toegezien ! Ondanks de lage druk en het langzame snijproces bleek het staal van de wiel niet opgewassen te zijn tegen de minimale opwaartse druk die op dat moment door de beitel werd uitgeoefend. In de 15 jaar dat Shunter bestaat en dit werk uitoefent was zo’n euvel nog nooit voorgekomen. Na beoordeling van de stukken afgesprongen staal bleek dat verder draaien geen zin meer had. De kwaliteit van het staal werd als te zwak beoordeeld om voldoende tegendruk, bij het rijden op het spoor nog aan te kunnen. Omdat de wagens ooit berekend waren op een levensduur van 1 jaar (zolang zou de bevrijding gaan duren had men ingeschat) had men ook de kwaliteit van het gietstaal voor de wielen daarop aangepast. Een laag koolstof (bindingsmiddel) tot gevolg hebbende. Documenten van de N.S. waar de wagens na de oorlog o.a. terecht kwamen spreken dan ook over uit- en afbrokkeling van de wielen. Op deze middag werd dat historisch feit helaas bewaarheid. Maar zoals men op de werkvloer verwoordde, “Beter hier op de wielendraaibank dan op de spoorbaan”. Wij delen daarin hun mening.  Het jammere is dat deze wielstellen niet meer de baan op kunnen en wij op zoek moeten naar andere exemplaren. Het positieve was gelukkig dat de “hands on” mentaliteit van de fa. Shunter direct naar boven kwam en men direct aanbood de alternatieve te onderzoeken en te bespreken ondanks drukke werkzaamheden. Zeer gewaardeerd natuurlijk. Wij hebben nu een aantal scenario’s aangereikt gekregen die wij zullen moeten gaan onderzoeken. De fa.Shunter zal verder de assen nog ultrasoon meten om te zien wat de kwaliteit daarvan is. Mede afhankelijk van die uitkomst zullen wij de scenario’s verder gaan beoordelen en zien dat wij in de toekomst de wagen toch op de baan te gaan krijgen. Wij danken directeur Jos Toes en het Shunter personeel enorm voor alle geboden hulp, gastvrijheid maar bovenal vakkundigheid. De fa. Shunter, van harte aanbevolen voor specialistisch werk !

Er is een kort filmische impressie gemaakt van het afdraaiproces dat HIER te vinden is.